MEN zmienia przyrodę: 3-godzinne bloki i co to oznacza dla nauczycieli?

Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN) ogłosiło rewolucyjne zmiany w nauczaniu przedmiotu przyroda w szkołach podstawowych. Od września 2026 roku tradycyjne 45-minutowe lekcje mają zostać zastąpione długimi, trzygodzinnymi blokami zajęć. Ta nowa koncepcja ma na celu gruntowne przekształcenie sposobu, w jaki dzieci w klasach IV-VI będą poznawać świat. Choć MEN podkreśla korzyści płynące z tej reformy, Związek Nauczycielstwa Polskiego (ZNP) wyraża poważne obawy, wskazując na potencjalne problemy związane z redukcją etatów i brakiem odpowiedniej infrastruktury.

Rewolucja w nauczaniu przyrody: Co dokładnie się zmieni?

Kluczową zmianą jest wprowadzenie trzygodzinnych bloków lekcyjnych, które zastąpią dotychczasowe, krótkie zajęcia. Według wiceministry edukacji Katarzyny Lubnauer, cytowanej przez Polskie Radio, wydłużony czas ma pozwolić na znacznie bardziej praktyczne podejście do nauki. W praktyce oznacza to, iż Twoje dziecko będzie miało więcej czasu na:

• Przeprowadzanie doświadczeń i eksperymentów w klasie i poza nią, co zwiększy zaangażowanie i zrozumienie złożonych zjawisk.
• Organizowanie zajęć w terenie, które umożliwią bezpośredni kontakt z naturą i zjawiskami przyrodniczymi, ucząc obserwacji i analizy.
• Tworzenie i realizowanie projektów edukacyjnych, rozwijających umiejętności pracy zespołowej, kreatywności i samodzielnego myślenia.

Dodatkowo, reforma przewiduje wprowadzenie tzw. tygodnia projektowego, podczas którego uczniowie będą pracować w grupach. Co ciekawe, kooperacja ma wykraczać poza ramy jednej klasy, angażując dzieci z różnych roczników. MEN podkreśla, iż inspiracją dla tych zmian są systemy edukacyjne obowiązujące m.in. w Irlandii i Australii, gdzie nauka przyrody w dużej mierze opiera się na badaniach terenowych i pracy zespołowej.

Dlaczego MEN stawia na trzygodzinne bloki? Cele reformy „Reforma26. Kompas Jutra”

Nowa koncepcja nauczania przyrody jest częścią szerszej reformy edukacji nazwanej „Reforma26. Kompas Jutra”. Głównym celem Ministerstwa Edukacji Narodowej jest lepsze przygotowanie młodych ludzi do życia w dynamicznie zmieniającym się świecie. Resort kładzie nacisk na kształtowanie sprawczości – umiejętności samodzielnego działania i podejmowania inicjatyw, co ma pomóc uczniom osiągać sukcesy w dorosłym życiu. To podejście ma na celu wyjście poza tradycyjny model nauczania, koncentrując się na praktycznych umiejętnościach.

Do opracowania tak kompleksowej reformy MEN zaangażował blisko 200 ekspertów z różnych dziedzin oraz tysiące nauczycieli z całej Polski. Resort wierzy, iż dzięki temu podejściu edukacja stanie się bardziej praktyczna, angażująca i lepiej odpowiadająca na wyzwania współczesności, co w efekcie przełoży się na lepsze wyniki edukacyjne i większe zadowolenie uczniów.

Nauczyciele biją na alarm: Główne obawy Związku Nauczycielstwa Polskiego

Choć cele MEN wydają się szczytne, Związek Nauczycielstwa Polskiego (ZNP) patrzy na proponowane zmiany z dużym dystansem. Główną obawą związkowców jest potencjalna redukcja etatów. Zastąpienie oddzielnych lekcji biologii, chemii, geografii, a choćby fizyki jednym, zintegrowanym przedmiotem „przyroda” może doprowadzić do zwolnień, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, gdzie nauczyciele często łączą etaty z kilku przedmiotów. Jest to poważne zagrożenie dla stabilności zawodowej wielu pedagogów.

Przedstawiciele ZNP wskazują również na praktyczne trudności. W wielu małych szkołach łączenie etatów i godzin może okazać się niewykonalne ze względu na ograniczone zasoby kadrowe. Co więcej, po pandemii koronawirusa wiele placówek edukacyjnych zlikwidowało pracownie chemiczne, co stawia pod znakiem zapytania możliwość przeprowadzania eksperymentów, o których wspomina resort. Bez odpowiedniej infrastruktury i wyposażenia, idea praktycznej nauki może pozostać jedynie na papierze, a to z kolei może frustrować zarówno uczniów, jak i nauczycieli.

Co nowe bloki przyrody oznaczają dla Ciebie i Twojego dziecka?

Dla uczniów w klasach IV-VI, reforma oznacza zmianę w codziennym planie zajęć. Zamiast krótkich, często teoretycznych lekcji, Twoje dziecko może liczyć na bardziej angażujące i interaktywne formy nauki. Trzygodzinne bloki to szansa na głębsze zanurzenie się w tematykę, przeprowadzanie dłuższych doświadczeń i realizację projektów, które rozwijają kreatywność i umiejętności pracy w grupie. To także możliwość częstszych wyjść w teren, co z pewnością urozmaici edukację i sprawi, iż nauka stanie się bardziej ekscytująca.

Z perspektywy rodzica, warto monitorować, jak szkoła Twojego dziecka przygotowuje się do tych zmian. najważniejsze będzie zapewnienie odpowiedniego wyposażenia pracowni oraz wsparcia dla nauczycieli, którzy będą musieli dostosować swoje metody pracy i być może zdobyć nowe kwalifikacje. Dla samych nauczycieli to wyzwanie, ale i szansa na rozwój, choć obawy o przyszłość zawodową są w pełni uzasadnione. Reforma „Reforma26. Kompas Jutra” to krok w kierunku unowocześnienia polskiej edukacji, ale jej sukces zależeć będzie od skutecznego rozwiązania zgłaszanych problemów i realnego wsparcia dla placówek oświatowych.