Jachty i solaria z KPO? Prokuratura Europejska przejmuje śledztwo. Firmy zwrócą dotacje!

Prokuratura Europejska (EPPO) oficjalnie przejmuje postępowanie dotyczące nieprawidłowości w wykorzystaniu środków z Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Decyzję ogłosił dziś w Świnoujściu minister sprawiedliwości Waldemar Żurek, podkreślając pilność i niezależność tego kroku. Chodzi o budzące kontrowersje dotacje dla firm z branży hotelarsko-gastronomicznej (HoReCa), które miały być przeznaczone na rozwój, a faktycznie finansowały m.in. zakup jachtów, saun, solariów czy wirtualnych strzelnic. Ten przełom w śledztwie oznacza, iż beneficjenci, którzy w sposób nieuprawniony wydali publiczne pieniądze, mogą niedługo zostać wezwani do ich zwrotu. Cała sprawa budzi szerokie zainteresowanie opinii publicznej i polityków, a rząd zapowiada szczegółowe rozliczenia.

Europejska Prokuratura wkracza: Co to oznacza dla KPO?

Prokuratura Europejska to niezależna instytucja Unii Europejskiej, powołana do ścigania przestępstw naruszających interesy finansowe UE. Jej prokuratorzy, wybierani na siedmioletnie kadencje przez ważne instytucje unijne, działają autonomicznie. Minister Żurek poinformował, iż po rozmowie z szefową polskiej części EPPO, postępowanie sprawdzające wszczęte wcześniej przez Prokuraturę Regionalną w Warszawie, zostanie natychmiast przekazane w ręce europejskich śledczych. Jest to najważniejszy moment, ponieważ polskie prawo wymaga przekazania spraw dotyczących unijnych funduszy do EPPO. Oczekuje się, iż niezależni prokuratorzy gwałtownie zbadają aspekty prawno-karne całej sytuacji, co może prowadzić do konkretnych zarzutów i konsekwencji.

Skala problemu i kontrowersyjne wydatki

Wątpliwości wokół dotacji z KPO dotyczą głównie wsparcia dla sektora HoReCa. Z danych Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) wynika, iż w ramach tego programu zawarto 3005 umów na łączną kwotę 1,2 miliarda złotych, z czego wypłacono już 110 milionów złotych. Problem pojawił się w związku z listą wydatków, które zdaniem opinii publicznej i części polityków, były nieadekwatne do celu wsparcia. Wśród nich wymienia się między innymi zakup firmowych jachtów, saun, solariów, wymianę mebli czy inwestycje w wirtualne strzelnice. Te przykłady budzą oburzenie, gdyż fundusze KPO miały służyć odbudowie i transformacji gospodarczej po pandemii, a nie finansowaniu luksusowych lub niezwiązanych z podstawową działalnością biznesową przedsięwzięć.

Reakcja Rządu i potencjalne konsekwencje dla beneficjentów

Premier Donald Tusk zapowiedział, iż sprawa dotacji z KPO będzie głównym tematem wtorkowego posiedzenia Rady Ministrów. Minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz ma przedstawić szczegółowe wyjaśnienia dotyczące procedur przyznawania środków. Premier podkreślił, iż choć na razie nie stwierdzono „korupcji czy kradzieży”, to jednak miało miejsce „beztroskie wydawanie” środków, które „słusznie zastanawia ludzi, jeżeli nie wkurza”. Zadeklarował, iż każdy przypadek dotacji zostanie dokładnie zbadany, a tam, gdzie „nadużycie jest oczywiste”, umowy zostaną unieważnione, a beneficjenci wezwani do zwrotu środków. Premier Tusk nie wykluczył również podjęcia „decyzji personalnych” po zapoznaniu się z pełnym materiałem.

Zmiany w kryteriach i wyjaśnienia Ministerstwa

Minister Pełczyńska-Nałęcz odniosła się również do zarzutów dotyczących zmian kryteriów w programie HoReCa. Wyjaśniła, iż próg spadku obrotów obniżono z 30 proc. do 20 proc. w drugim etapie naboru, aby osiągnąć wymagany wskaźnik liczby projektów zapisany w KPO. Według minister, była to „normalna procedura”, mająca na celu wyczerpanie puli środków i objęcie wsparciem szerszej grupy przedsiębiorców. Program dla branży HoReCa został odziedziczony po poprzednim rządzie, a dwuletnie opóźnienie w wydawaniu środków z KPO mogło, zdaniem premiera Tuska, przyczynić się do mniej starannego ich rozdysponowania. Obecne władze zapowiadają gruntowne wyjaśnienie wszystkich aspektów tej sprawy.

Przejęcie śledztwa przez Prokuraturę Europejską to sygnał, iż Polska poważnie podchodzi do rozliczania funduszy unijnych. Oznacza to intensyfikację działań w celu wykrycia nieprawidłowości i pociągnięcia do odpowiedzialności osób oraz firm, które mogły naruszyć zasady. Beneficjenci dotacji z KPO, zwłaszcza ci, których wydatki budzą wątpliwości, powinni przygotować się na szczegółowe kontrole i potencjalne wezwania do zwrotu nienależnie pobranych środków. Rząd podkreśla determinację w wyjaśnieniu wszystkich aspektów sprawy i zapewnieniu transparentności w wydatkowaniu publicznych pieniędzy.