Autor: Tyler Durden
Porządki światowe od dawna stanowią ramy, dzięki których główne światowe mocarstwa ustalają reguły gry. Określają one strukturę międzynarodowych stosunków politycznych.
Myślenie w kategoriach porządku świata wymaga całkowitego oddalenia się – spojrzenia na geopolitykę z wysokości 40 000 stóp.
Na mniejszą skalę jest to podobne do tego, w jaki sposób najpotężniejsze organizacje przestępcze w mieście – takie jak mafie i gangi uliczne – zawierają porozumienia, aby podzielić między siebie swoją działalność i terytoria.
W końcu jednak układy te zawsze się załamują, prowadząc do gwałtownych walk o władzę, dopóki nie zostanie osiągnięte nowe porozumienie, odzwierciedlające zmieniającą się równowagę sił.
Podobna dynamika ma miejsce w przypadku najpotężniejszych krajów, porządków światowych i wojen światowych.
Możesz myśleć o porządkach świata jako o epokach – odrębnych okresach historycznych naznaczonych ewoluującymi globalnymi strukturami władzy.
Pokój westfalski (1648 do 1803): Umowa ta zakończyła wojnę trzydziestoletnią i ustanowiła ramy europejskich stosunków międzynarodowych na ponad dwa stulecia, utrzymując równowagę sił między głównymi państwami europejskimi. Obejmowała ona Święte Cesarstwo Rzymskie, Hiszpanię, Francję, Szwecję, Republikę Niderlandzką i różne terytoria niemieckie. Ten porządek świata przetrwał do czasu, gdy wojny napoleońskie zakłóciły równowagę, wymuszając nowy układ międzynarodowy.
Kongres Wiedeński (1814 do 1914): Militarna klęska Napoleona I doprowadziła do tego porządku świata, który ugruntował Wielką Brytanię jako dominujące mocarstwo światowe. Kongres Wiedeński położył podwaliny pod politykę europejską aż do wybuchu I wojny światowej w 1914 roku.
Traktat wersalski (1919–1939): Zwycięzcy I wojny światowej ustanowili ten porządek świata, wprowadzając instytucje takie jak Liga Narodów. Jednak upadł, gdy Niemcy, Włochy i Japonia starały się go obalić i narzucić własny porządek świata podczas II wojny światowej.
Obecny porządek świata kierowany przez USA (od 1945 r. do dziś): Zwycięzcy II wojny światowej stworzyli obecny porządek światowy, którego przywódcą są Stany Zjednoczone. System ten obejmuje takie instytucje jak Organizacja Narodów Zjednoczonych, Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy – wszystkie z siedzibą w USA. Ten porządek świata był w dużej mierze jednobiegunowy, a Stany Zjednoczone wywierały znaczący wpływ na międzynarodową politykę i podejmowanie decyzji.
3 wojna światowa.
Chociaż wielu nie zdaje sobie z tego sprawy, World War 3 już trwa.
Wojna totalna między największymi mocarstwami świata, która przetasowała porządek międzynarodowy, zdefiniowała poprzednie wojny światowe.
Jednak wraz z pojawieniem się broni jądrowej wojna totalna między największymi mocarstwami – Rosją, Chinami i USA – oznacza nuklearny Armagedon, w którym nie ma zwycięzców i są tylko przegrani.
To wciąż może się zdarzyć, mimo iż nikt tego nie chce, ale nie jest to najbardziej prawdopodobny wynik.
Zamiast tego konflikt rozgrywa się na różnych poziomach – wojen zastępczych, wojen gospodarczych, wojen finansowych, wojen cybernetycznych, wojny biologicznej, sabotażu, któremu można zaprzeczyć, i wojny informacyjnej.
Rosja, Chiny i ich sojusznicy dążą do przekształcenia porządku światowego kierowanego przez USA, który obowiązuje od zakończenia II wojny światowej.
Choć nie podoba im się dominacja USA, zarówno Rosja, jak i Chiny zajmują pozycję – choć podrzędną – w obecnym systemie. Mają stałe miejsca w Radzie Bezpieczeństwa ONZ i są członkami kluczowych instytucji międzynarodowych, takich jak MFW, Bank Światowy i WTO.
W przeciwieństwie do Niemiec i Japonii w czasie II wojny światowej, Rosja i Chiny nie wydają się mieć zamiaru całkowitego obalenia obecnego porządku światowego. Mogłoby to doprowadzić do nuklearnego Armagedonu. Zamiast tego dążą do przesunięcia równowagi z dominacji USA na świat wielobiegunowy, w którym mają większe wpływy.
Konflikt rozgrywa się tuż poniżej progu bezpośredniego konfliktu zbrojnego. Niemniej jednak jest to walka o wysoką stawkę między głównymi mocarstwami światowymi o określenie przyszłego porządku światowego, tak jak w poprzednich wojnach światowych.
W rzeczywistości III wojna światowa trwa już od ponad dekady.
Chociaż III wojna światowa nie ma oficjalnej daty rozpoczęcia, dwa najważniejsze wydarzenia w 2013 i 2014 roku zasygnalizowały początek globalnej walki między Rosją, Chinami i USA o przekształcenie porządku światowego.
Pierwszym z nich było dojście do władzy Xi Jinpinga w marcu 2013 roku. gwałtownie stało się jasne, iż Chiny nie zadowalają się już byciem młodszym członkiem systemu kierowanego przez USA. Zamiast tego Pekin dążył do roli współmiernej do swojej potęgi – co najmniej równej Stanom Zjednoczonym, jeżeli nie dominującej siły na świecie.
Drugim był wspierany przez USA zamach stanu w Kijowie w lutym 2014 r., który doprowadził do siłowego obalenia prorosyjskiego rządu Ukrainy i zastąpienia go proamerykańską administracją.
Ukraina jest najważniejszym sąsiadem Rosji – zarówno pod względem kulturowym, jak i strategicznym. Narody słowiańskie, w tym Rosja, wywodzą swoje dziedzictwo od Rusi Kijowskiej, federacji plemion skupionej na dzisiejszej Ukrainie, która istniała od końca 800 do początku 1200 roku.
Ukraina ma również ogromną wartość geopolityczną. Przez lata amerykańscy stratedzy realizowali ideę integracji Ukrainy z NATO, co znacznie osłabiłoby pozycję wojskową Rosji i jeszcze bardziej izolowało Moskwę – jest to atrakcyjna perspektywa dla tych, którzy opowiadają się za jednobiegunowym światem.
Po przewrocie w 2014 roku Moskwa nabrała przekonania, iż USA są zdeterminowane, by podporządkować sobie Rosję. W odpowiedzi Rosja nie widziała innego wyjścia, jak tylko odeprzeć atak – przede wszystkim poprzez sprzymierzenie się z Chinami i innymi krajami w celu zmiany porządku światowego z jednobiegunowego na wielobiegunowy.
Wierzę, iż te dwa wydarzenia zapoczątkowały globalną walkę między najpotężniejszymi narodami o przekształcenie porządku międzynarodowego – III wojnę światową.
Od tego czasu konflikt tylko się nasilił i niedługo może osiągnąć punkt krytyczny, który zmieni wszystko.
Poniższa grafika (kliknij, aby powiększyć) przedstawia oś czasu ostatnich porządków świata i wojen światowych, oferując jaśniejszą perspektywę na ich ewolucję - i to, dokąd możemy zmierzać w następnej kolejności.
Od 1945 do 1991 roku była ona definiowana przez zimną wojnę – globalną walkę między USA a Związkiem Radzieckim.
Po upadku Związku Radzieckiego w 1991 r. porządek świata po II wojnie światowej doświadczył ogromnej zmiany, a Stany Zjednoczone stały się niekwestionowanym światowym supermocarstwem. Epoka ta, często nazywana "momentem jednobiegunowym", trwała od 1991 r. do inauguracji Trumpa w 2025 r.
Choć przetrwał on 34 lata, pogląd, iż Stany Zjednoczone mogą utrzymywać jednobiegunowy porządek świata w nieskończoność, nigdy nie był realistyczny.
Prezydent Trump zdaje się zdawać sobie sprawę, iż utrzymanie go jest nie tylko nierealistyczne, ale i nie do utrzymania. Wygląda na to, iż zdecydował, iż w najlepszym interesie USA jest przejście do wielobiegunowej rzeczywistości na własnych warunkach, a nie bycie zmuszonym do tego przez chaotyczny upadek.
Znajdujemy się w tej chwili w niestabilnym okresie dostosowawczym, ponieważ jednobiegunowy porządek świata ustępuje miejsca wielobiegunowemu.
Nie wydaje mi się. Oznacza to jednak, iż wkroczyliśmy w nową fazę.
Wciąż pozostaje wiele do ustalenia – przede wszystkim granice stref wpływów USA, Rosji i Chin w tym wyłaniającym się wielobiegunowym świecie.
W sytuacji, gdy wojna na Ukrainie jest prawie przegrana, a perspektywa zwycięstwa na Tajwanie kurczy się z dnia na dzień, wydaje się, iż rząd USA zaakceptował, iż całkowite podporządkowanie Rosji i Chin pod jego jednobiegunową dominacją nie jest już osiągalnym celem.
Zamiast całkowitego zwycięstwa i zachowania jednobiegunowego porządku światowego, Stany Zjednoczone koncentrują się teraz na maksymalizacji swojej siły w nowym wielobiegunowym krajobrazie – przy jednoczesnym ograniczaniu wpływów swoich najgroźniejszych rywali: Rosji i Chin.
Podczas gdy Stany Zjednoczone wydają się odchodzić od modelu jednobiegunowego i niechętnie przyznają się do istnienia rywalizujących ze sobą mocarstw (Rosji i Chin), przez cały czas starają się być dominującą siłą w wielobiegunowym świecie.
Granice stref wpływów USA, Rosji i Chin w tym wyłaniającym się wielobiegunowym świecie nie zostały jeszcze określone, a sytuacja pozostaje niestabilna i niebezpieczna. To, czy Trump będzie w stanie skutecznie przeprowadzić Stany Zjednoczone – i świat – przez tę transformację bez pogrążania się w większym konflikcie, pozostaje kwestią otwartą.
W mniejszej skali odzwierciedla to, jak potężne organizacje przestępcze – takie jak mafie i gangi uliczne – działają w mieście. Idealnie byłoby, gdyby gang lub mafia wyeliminowały wszystkich rywali. Kiedy jednak niektórzy rywale okazują się zbyt silni, aby ich zniszczyć, konflikt przesuwa się w kierunku wyznaczania granic, aż do osiągnięcia formalnego porozumienia, które dzieli terytoria.
Ta sama dynamika rozwija się w tej chwili na skalę globalną między USA, Rosją i Chinami w miarę rozgrywania się III wojny światowej.
Określenie dokładnych granic różnych stref wpływów w wielobiegunowym świecie – i sformalizowanie ich w porozumienie – będzie złożonym i długotrwałym procesem. Nie stanie się to z dnia na dzień.
Dopóki nie zostanie osiągnięte formalne porozumienie między największymi mocarstwami świata – podobnie jak Kongres Wiedeński po wojnach napoleońskich, Traktat Wersalski po I wojnie światowej i konferencja jałtańska pod koniec II wojny światowej – III wojna światowa będzie trwać.
Bliski Wschód: decydujące pole bitwy III wojny światowej
Jeśli USA i ich sojusznicy zwyciężą w tym kraju, może to otworzyć drzwi do powstrzymania rosyjskich i chińskich wpływów w wielobiegunowym świecie.
Jeśli jednak Rosja i Chiny zdobędą przewagę w tym strategicznym regionie, Stany Zjednoczone doświadczą poważnego pogorszenia ratingu geopolitycznego, podobnie jak Imperium Brytyjskie po I i II wojnie światowej.
Sytuację w regionie dodatkowo komplikuje obecność potężnych graczy regionalnych, takich jak Turcja, uzbrojony w broń nuklearną Izrael i Iran, z których każdy ma swoje własne interesy.
Nie tylko USA, Rosja i Chiny będą musiały określić swoje granice na Bliskim Wschodzie, ale także ci regionalni aktorzy. Nic nie wskazuje na to, aby w najbliższym czasie miało to nastąpić. Region pozostaje niestabilny, a potencjalna eskalacja regionalnego konfliktu do globalnej konfrontacji pozostaje realną możliwością.
Kluczowym pytaniem jest rola Iranu w wielobiegunowym porządku światowym. jeżeli Bliski Wschód jest najważniejszy dla globalnej równowagi sił w wielobiegunowym świecie, to Iran jest najważniejszy dla równowagi sił na Bliskim Wschodzie.
Kontrola Iranu dałaby Stanom Zjednoczonym jeszcze większy wpływ na zasoby węglowodorów na Bliskim Wschodzie. Sprzymierzony z USA rząd w Teheranie mógłby pomóc zablokować chińską Inicjatywę Pasa i Szlaku przed dalszym posuwaniem się na zachód i potencjalnie odciąć 14% importu ropy naftowej do Chin. Utrudniłoby to również rosyjski handel przez Morze Kaspijskie i posłużyłoby jako punkt wyjścia do destabilizacji Rosji z jej południowej flanki.
Krótko mówiąc, podporządkowanie Iranu wpływom USA otworzyłoby drzwi do dalszego osłabiania zarówno Rosji, jak i Chin. Dla nich Iran to strategiczna głębia.
Wątpliwe jest, aby USA i ich sojusznicy mogli wygrać wojnę na Ukrainie z Rosją lub potencjalną wojnę o Tajwan z Chinami. Ich najlepszą szansą na odwrócenie rosyjskich i chińskich wpływów w wielobiegunowym świecie jest uderzenie na Iran.
Dlatego wierzę, iż Stany Zjednoczone i ich sojusznicy podejmą ostatnią próbę utrzymania globalnego prymatu, próbując obalić rząd Iranu – prawdopodobnie poprzez wojnę na pełną skalę. Czy im się to uda, to już zupełnie inna kwestia.
Gdy Bliski Wschód staje się decydującym polem bitwy w walce o kształtowanie nowego porządku światowego, konsekwencje są nie tylko geopolityczne – są głęboko osobiste. Wynik tego konfliktu może wywołać najgroźniejszy kryzys gospodarczy od stu lat, który zagrozi twojej stabilności finansowej, wolności osobistej i stylowi życia.
https://www.zerohedge.com/
